ZAGRODA - MUZEUM WSI MARKOWA
Towarzystwo Przyjaciół Markowej
Konferencja o ludobójstwie Polaków na kresach wschodnich
W dniu 7 października 2018 w Centrum Kultury Gminy Markowa odbyła się konferencja poświęconą mordom na kresach wschodnich dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów.
Wysłuchaliśmy referatów historyków z Oddziału Rzeszowskiego IPN Panów: Tomasza Berezy i Piotra Chmielowca.
Pani Izabela Janiszewska- Obarek przypomniała o tragicznych losach na wschodzie swoich dziadków, których w maju 1944 roku zamordowali Ukraińcy wraz z trójką dzieci.
O losach Markowian z Wazowa koło Sokala mówił Pan Kazimierz Wyczarski.
Wsłuchana w przedmówców i w dyskusję wywołaną tematem konferencji oraz przeżyciami mojej rodziny uważam, że to były bardzo tragiczne czasy dla Polaków na wschodnich rubieżach. Klęska wrześniowa, okupacja sowiecka, szalejący nacjonalizm ukraiński, zsyłki na Sybir- to działania okupantów i bandytów niosące paraliżujący strach, lęki i śmierć.
Wojna się zakończyła i zapadła kurtyna milczenia nad tamtymi wydarzeniami. Polacy ze Wschodu, którzy ocaleli zostali zesłani na ziemie odzyskane na zachód lub na ziemie opuszczone przez Ukraińców. Oby historia tamtych czasów nigdy się nie powtórzyła!
Maria Ryznar-Fołta
Ciuchcią do Bachórza , dalej autobusem do Dubiecka
9.09.2018 rok
W niedzielny poranek po Prymarii członkowie i sympatycy TPM wybrali się na przejażdżkę Ciuchcią do Bachórza.
W Dubiecku spotkaliśmy się z działającymi społecznie członkami Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dubieckiej. Oprowadzono nas po okolicznych atrakcjach turystycznych.
Zwiedziliśmy kościół parafialny w Dubiecku , którego budowę rozpoczęto 1933 roku , a konsekracji dokonał w 1952 roku ks. bp ordynariusz Franciszek Barda.
To bardzo okazała Świątynia z cudownym obrazem Matki Bożej Bolesnej.
W bliskim sąsiedztwie kościoła znajduje się bogaty zbiór prywatnego Muzeum Skamieniałości i Minerałów. To budzące podziwu miejsce zachwycało nas nie tylko zbiorami, ale pasją właściciela.
Zamek- Pałac Krasickich w Dubiecku nie posiada zbiorów muzealnych, został skomercjalizowany i służy jako obiekt hotelowo- restauracyjny. Parkowe okazy przyrodnicze dębów , platanów i lip przy alejkach i na dziedzińcu zamkowym poświadczają o jego dawnej świetności.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dubieckiej zadbało o dawną Cerkiew greckokatolicką, która obecnie jest miejscem wielu imprez kulturalnych, wernisaży, koncertów , wystaw itp.
Na zakończenie naszej wyprawy Pani Danuta Śliwińska z Izby Regionalnej w Śliwnicy zaprezentowała historię zaklętą w rękodziełach i dawnych przedmiotach codziennego użytku. Nieopodal Budynku Izby przygotowano dla nas miejsce na ognisko. Korzystając z gościnności gospodyni mogliśmy wypić ciepłą herbatkę i kawę oraz upiec pyszne markowskie kiełbaski.
Wspólny śpiew i pogawędki przy ognisku zakończyły wojaże po ziemi Dubieckiej.
Dziękując wszystkim , którzy poświęcili swój czas złożyliśmy gospodarzom zaproszenie do Markowej, aby podzielić się osiągnięciami na niwie naszych społecznych poczynań.
Maria Ryznar-Fołta
„Dawniej to było inaczej….”
Z sentymentem wspominamy lata , kiedy byliśmy dziećmi i dorastaliśmy w środowisku wiejskim. W pocie czoła pracowaliśmy z rodzicami , rodzeństwem i dziadkami od wczesnej wiosny przy otwieraniu kopców ziemniaczanych aż do późnej jesieni przy zbiorze poplonowej rzepy. Pracy w gospodarstwie nigdy nie brakowało, pomimo wkraczającego postępu technicznego. Obraz naszych wsi zmieniał się w tempie, z którym nie mogli pogodzić się najstarsi mieszkańcy. Był to jednak proces nieodwracalny. Konie zastąpione zostały ciągnikami. Proste, ręczne narzędzia: sierpy i kosy wypierały kosiarki, żniwiarki, snopowiązałki i kombajny. Zaakceptowaliśmy zachodzące zmiany, nawet nam się podobała lżejsza praca z lepszymi efektami ekonomicznymi. Ale jest w nas coś, co tęskni za tym co było. Chętnie wracamy do wspomnień. Dla przypomnienia przekazujemy obrazy z żytnich żniw w Markowej. Pogoda nas nie rozpieszcza, ale może uda się pozyskać słomę na kiczki i ziarno na ciemny, żytni chleb.
Maria Ryznar- Fołta
XV Dzień Otwartych Drzwi w Zagrodzie – Muzeum Wsi w Markowej.
1 lipca 2018r., mimo niesprzyjającej pogody, licznie zebraliśmy się w Skansenie. Po krótkim przywitaniu zaproszonych gości prowadzący zaprosili nas do zwiedzania zagrody. Idąc, na każdym kroku spotykaliśmy ludzi, którzy prezentowali ciężką pracę na wsi. Zapytani, z wielką pasją i zaangażowaniem opowiadali o swoim zawodzie. Jeśli tylko nie brakowało nam odwagi mogliśmy na chwilę wcielić się w rolę kowala, młynarza , rymarza czy jeszcze całkiem kogoś innego, bo wybór był bardzo duży. Nagle zaczęło się „palić’. Zawyła syrena i na miejsce „pożaru” przybyły na sygnale trzy wozy strażackie, które bardzo szybko poradziły sobie z „ogniem”. Wszak nie byli to przecież strażacy na rowerach jak w ubiegłym roku ,tylko nowoczesne jednostki. Po pokazach nastąpiła część artystyczna. Z wielką przyjemnością obejrzeliśmy tańce ludowe w wykonaniu „Markusów i Markowian, wysłuchaliśmy orkiestry dętej i zespołu śpiewaczego. I tak zapadł wieczór, a wraz z nim rozpoczęła się zabawa taneczna, której nie przerwał nawet rzęsisty deszcz.
Justyna Olbrycht
OGŁOSZENIE KONKURSU WIEDZY
„Moja Wieś Markowa”
Towarzystwo Przyjaciół Markowej ogłasza konkursu wiedzy o Markowej „Moja Wieś Markowa”
W Konkursie mogą uczestniczyć mieszkańcy wsi Markowa w dwóch grupach wiekowych;
I grupa – dzieci i młodzież do 18 lat,
II grupa – dorośli.
Zgłoszenia do konkursu przyjmowane będą do dnia 6 lipca 2018 w Bibliotece
w Markowej w dniach od poniedziałku do piątku w godzinach od 10.00- 18.00 i w soboty od 14.00- 18.00.
Uczestnik po zgłoszeniu się do konkursu otrzyma zakres tematyczny pytań konkursowych.
Konkurs odbywać się będzie w budynku Centrum Kultury Gminy Markowa
w dniu 21 lipca 2018 r o godzinie 18.30.
Laureaci konkursu otrzymają nagrody w postaci sprzętu turystycznego.
Każdy Uczestnik konkursu otrzyma nagrodę książkową ”Dawniej o czasach i ludziach
w Markowej”.
Aby wziąć udział w konkursie należy złożyć zgłoszenie Uczestnika odpowiednio
do grup wiekowych załączone do regulaminu konkursu:
- Załącznik nr 1 (wypełniają dzieci i młodzież do 18 lat),
- Załącznik nr 2 (wypełniają dorośli),
- Załącznik nr 3 (wypełniają wszyscy uczestnicy konkursu),
Regulamin konkursu wraz z załącznikami dostępny na stronach:
- Skansenu www.skansen-markowa.pl
- stronie internetowej szkoły www.spmarkowa.pl
- stronie internetowej Centrum Kultury www.ckgm.pl
i w Bibliotece w Markowej.
REGULAMIN Z ZAŁĄCZNIKAMI - POBIERZ
Markowa 19.06.2018 r.
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej
Maria Ryznar-Fołta
Wycieczka Towarzystwa Przyjaciół Markowej w Pieniny
Wszystko ma swój czas,
i jest wyznaczona godzina
na wszystkie sprawy pod niebem (Koh 3,1).
W utrudzeniu codziennym znaleźliśmy czas na wspólny dwudniowy wyjazd członków Towarzystwa w Pieniny. W pierwszym dniu 16 czerwca zwiedziliśmy kościół w Dębnie Podhalańskim. Od 2003 roku zabytek ten wpisany jest na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCi funkcjonuje jako czynny kościół parafialny. W drodze do Czorsztyna zadziwiała nas swoim urokiem przyroda Pienin. Po zwiedzeniu ruin zamku w Czorsztynie odpoczywaliśmy podczas rejsu statkiem po zalewie czorsztyńskim. Dzień zakończyliśmy w Szczawnicy.
Zatrzymaliśmy się w centrum kurortu w willi „Horwatówka” . Był to czas na biesiadowanie i zasłużony wypoczynek. W niedzielny poranek mieliśmy duży wybór Mszy Św. w pobliskim kościele i skorzystaliśmy z odpustu parafialnego Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Realizując plan wycieczki udaliśmy się do Muzeum Pienińskiego w Szlachtowej, a następnie do Jaworek, aby przejść wąwóz Homole. Nie było łatwo „seniorom” pokonać wąwóz , ale się udało. Wspólny obiad w Krościenku zbliżał nas do końca wyprawy. Powróciliśmy do swoich późnym wieczorem.
Maria Ryznar-Fołta
„Upór jest jak łódka, wsiądziesz do niej i przepłyniesz”
przysłowie kazachskie.
Edek Szpytma - Mek ma coś z Kazacha. „Zładuje łódkę”, a my musimy płynąć z nim - nie ma wyjścia. Pozwoliłam sobie na dygresję, ale trudno jest się mobilizować, gdy brakuje i sił i środków. Dzięki uporowi Edka Szpytmy - Meka, wysiłkom Franciszka Balawejdra i pomocy Józefa Szpytmy, Ryśka Szpunara, Wacka Szpytmy, Staszka Czady, Wieśka Fołty i Andrzeja Gonciarza wymieniliśmy znaczną cześć ogrodzenia Skansenu od strony zachodniej.
Wszystkich, którzy dysponują choć chwilą czasu zapraszamy do pracy przy demontażu starego ogrodzenia i ustawiania nowego płotu z olchowych sztachet.
Maria Ryznar-Fołta
….a wianki trza oświęcić.” Tak mawiały nasze babcie i mamy.
Wychowawczynie uczniów klas I-III szkoły w Dolnej Markowej przypomniały swoim wychowankom o tradycji zbierania ziół i kwiatów oraz wicia wianków na zakończenie Oktawy Bożego Ciała. W dniu 6-tego czerwca uczniowie wyposażeni w zioła i różnokolorowe kwiaty przybyli nie do szkoły, a tym razem do Skansenu. To znakomite miejsce, aby opowiadać o tradycji i historii. Był czas nauki w Skansenie i zabawy. Pod okien wychowawców dzieci mozoliły się z uwiciem wianków. Cieszymy się ,że praca społeczna od 40 lat wielu Markowian nie jest bezużyteczna. Dziękujemy Paniom : Elżbiecie Owsiak, Renacie Rut i Agnieszce Boczkowskiej, że pomimo wielu codziennych obowiązków przyprowadziły dzieci do Skansenu i pokazały im tę historię którą tworzyli ich przodkowie.
Maria Ryznar-Fołta
To nie tylko tradycja, ale wiara w Orędownictwo Królowej Polski
Skończył się miesiąc maj , najpiękniejszy w całym roku. Przyroda w tym czasie zadziwia pięknem, kolorami i zapachem świeżości.
W Kościele tę porę bujnego rozkwitu przyrody poświęcono Matce Bożej — Opiekunce nowego, rozwijającego się życia, Orędowniczce wszystkich naszych spraw narodowych, społecznych i rodzinnych. My zbierając się przy kapliczce w Skansenie śpiewaliśmy Litanię Loretańską i pieśni ku Czci NMP w których wychwalaliśmy Matkę Boga i ludzi za jej wstawiennictwo u Syna .
Maria Ryznar- Fołta
Zaproszenie na Majówkę w Skansenie na czwartek 28 maja 2018.
Godzina 19.00
Nie zawsze plany się spełniają, ale trzeba je realizować mimo wszystko. Z uwagi na zmiany w organizacji prób Orkiestry, majówka będzie w Skansenie w czwartek o godzinie 19.00.
Serdecznie zapraszamy.
Spotkanie z psychologiem prof. dr hab. Maria Kielar –Turską.
Temat referatu: Szanse rozwoju w późnej dorosłości.
21 maja o godz. 16.00 odbyło się w Skansenie spotkanie z Panią Prof. Marią Kielar -Turską. Pani Profesor wychowywała się z Markowej, toteż zainteresowali się spotkaniem koledzy i koleżanki z lat szkolnych. Również organizatorzy : CKGM – Biblioteka, TPM i Pani Marta Michna nagłośnili tematykę spotkania i zaprosili osoby zaciekawione problematyką rozwoju w późnej dorosłości. Dla wielu uczestników zagadnienia związane z rozwojem w wieku późnej dorosłości są czymś zupełnie nowym. I to „novum” jest szansą na ciekawszą przyszłość , ale wymaga od każdego czynnego zaangażowania umysłu i sił ,aby żyć radośnie i szczęśliwie. Spotkanie przebiegało w bardzo życzliwej i serdecznej atmosferze. Wszyscy uznaliśmy, że takie spotkania są bardzo potrzebne dla uświadomienia nam potrzeby zmiany mentalności i wdrażania w życie codzienne aktywności fizycznej i umysłowej.
Maria Ryznar-Fołta
POMOC FINANSOWA NA WYMIANĘ STRZECHY
NA CHAŁUPIE KMIECEJ(od strony wschodniej) I NA STODOLE.
Towarzystwo Przyjaciół Markowej złożyło wniosek do Lokalnej Grupy Działania „Pogórze Przemysko-Dynowskie ” na realizację operacji „Remont zachowawczy poszycia dachowego budynków zabytkowych w Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa”. Zadanie realizowane jest w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER objętej Programem w zakresie ZACHOWANIE DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Celem operacji jest zachowanie dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich poprzez remont zachowawczy zabytkowych obiektów w Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa. Dotacja w kwocie 56.594,00 PLN została przyznana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach tego programu na lata 2014-2020. W chwili obecnej są kontynuowane roboty konserwatorsko-budowlane, które mają być zakończone do 26 czerwca 2018 roku.
dnia 21.05.2018r
Maria Ryznar-Fołta
Praca w chałupie i w zagrodzie
Przyroda ruszyła z wielkim impetem do życia i my też staramy się zdążyć z pracami na terenie Skansenu. Franciszek Balawejder to wzorowy Gospodarz. Dba o gości, o porządek w obiektach i w obejściu, organizuje ogniska i grille dla zorganizowanych grup, znajduje też czas dla wszystkich, którzy nas odwiedzają.
Gospodarz Skansenu Franciszek Balawejder z panią Krystyną Szayna - Dec , wnuczką Andrzeja Szajny,rzeźbiarza, twórcy ołtarza głównego w naszym kościele w Markowej.
Jak to bywa w domu. Pracy jest dużo. Przed wejściem do szkoły umieściliśmy wspomnienia z ubiegłorocznej budowy chałupy Szylarów. Tę informacje przygotowała Ania Rejzer.
Józek Bąk zadbał o nową tablicę i znaki informacyjne.
Ogródek nasz dźwięczy się teraz kolorami bzów, mrugającymi niezapominajkami, wesołą kłokoczką i zapachem ziół. Swoim urokiem zachwyci nas wkrótce różowa piwonia.
O atrakcyjność ogródka, piękne kwiaty w doniczkach troszczy się z wielką starannością Justynka Olbrycht.
Wybielone chałupy i zadbane obejścia wabią swoim blaskiem kapele i różne ludowe zespoły artystyczne dla których są efektownym tłem do nagrań teledysków lub też filmów.
Ciekawym obiektem do filmowania jest nasz wiatrak „koźlak”. W trosce o bezpieczeństwo turystów Edek Szpytma (Mek) z Gospodarzem Franciszkiem Balawejderem wyremontowali ogrodzenie wokół wiatraka. Do oprowadzania podczas nasilającego się ruchu turystycznego potrzebna jest pomoc przewodników: Józka Kielara, Franciszka Ruta, Jadzi Małeckiej i innych.
Dziękuję wszystkim , którzy godzą codzienne obowiązki z pracę na rzecz społeczeństwa dla zachowania pamięci i tożsamości Markowej.
Maria Ryznar-Fołta
Zapraszamy do Skansenu na „Majówki” przy naszej kapliczce.
TPM kultywuje tradycję i pamięć o majowych śpiewach pieśni Maryjnych i Litanii Loretańskiej przy przydrożnych i przydomowych kapliczkach. W majowe piątki o godzinie 19.00 organizujemy spotkania przy kapliczce w Skansenie. Wspólnie z Orkiestrą Dętą działającą przy CKGM i z Zespołem Śpiewaczym śpiewamy ku czci Najświętszej Maryi Pannie.
4 maja 2018 o godz.19.00 – pierwsza Majówka. Wszystkich chętnych serdecznie zapraszamy.
Maria Ryznar-Fołta
„Tu i teraz” audycja Radia Rzeszów z Zagrody- Muzeum Wsi Markowa.
26 kwietnia Radio Rzeszów przekazało w eter klimaty z naszej zagrody. Redaktorzy: Adam Głaczyński i Bernadeta Szczypta prezentowali słuchaczom historie z Markowej z przełomu XIX i XX wieku. Obrazy wsi Markowskiej zachowane w Skansenie przedstawiali członkowie TPM i sympatycy. W miłej i przyjemnej atmosferze opowiadaliśmy o tym jak to drzewiej bywało w Markowej u kmieci i biedaków. Jak to Markowianie „nie dawali się biedzie” i jak „Wiciowcy” z Markowej ” w trosce o pamięć i tożsamość założyli w 1979 roku Towarzystwo Przyjaciół Markowej, które do dzisiaj pracując bezinteresownie dba o utrzymanie i rozwój Skansenu. Dziękujemy zespołowi redakcyjnemu i obsłudze technicznej za reklamę naszej placówki.
Maria Ryznar-Fołta
Niezwykła wizyta w Skansenie.
19 kwietnia 2018 roku złożył wizytę w naszym Skansenie pan Józef Tejchma z bratem Antonim.
W przeddzień Pan Józef został nagrodzony tytułem „ Markowianin Roku” i otrzymał z rąk Wójta Gminy Markowa Tadeusza Bara statuetkę Sług Bożych Rodziny Ulmów.
Tytuł „ Markowianina Roku” jest wyrazem szczególnego wyróżnienia i uznania dla osób, które swoją uczciwością, szlachetnością i bezinteresownością oraz pracą na rzecz dobra wspólnego, przyczyniły się do rozwoju wsi Markowa. Gratulujemy! Przyjęliśmy naszych gości tradycyjną potrawą markowską ziemniakami w „pałubach”
z masłem i serem. Starsi członkowie Zarządu TPM dziękowali panu Józefowi za bezinteresowną pomoc dla całej społeczności Markowskiej w okresie PRL-u. Niemal każdy z obecnych na spotkaniu pamięta o pomocy dla osób indywidualnych różnych sytuacjach życiowych. To było bardzo miłe i radosne spotkanie dwóch pokoleń.
Bardzo dziękujemy za pamięć o Towarzystwie Przyjaciół Markowej w czasach, gdy nie docenia społeczników i ludzi troszczących się bezinteresownie o zachowanie regionalnej kultury, pamięci i tożsamości .
Maria Ryznar-Fołta
Wymiana strzechy na wschodniej części chałupy kmiecej i na stodole.
Chałupa kmieca i stodoła doczekały się wymiany strzechy. Stare kiczki nie stanowiły już należytej ochrony obiektów muzealnych przed śniegiem i deszczem. Strzecha zaczęła przeciekać.
Od 16 kwietnia 2018 roku trwają prace na dachu chałupy kmiecej i na stodole. Przyroda obdarza nas słoneczną pogodą, w związku z tym nie ma zagrożenia „zalania ” odkrytych obiektów.
Zmurszałe i zniszczone deszczem i śniegiem, spalone słońcem kiczki- ściągnięto z dachu . Zabezpieczono drewniane krokwie i łaty ochronnymi środkami. Zostały położone nowe kiczki ze słomy żytniej.
Pozyskiwanie słomy na kiczki wymaga specjalnych zabiegów agrotechnicznych.
Aby uzyskać prostą słomę na kiczki trzeba powrócić do starych technik koszenia i młócenia żyta. Wykonywanie kiczek to też bardzo rzadka umiejętność. Dzięki przekazywaniu doświadczeń niektórzy ludzie posiadają wiedzę i umiejętności perfekcyjnego pokrycia dachów kiczkami. My mamy to szczęście, że są tacy fachowcy!
Maria Ryznar-Fołta
Nowy sezon turystyczny w Muzeum Zagrodzie Wsi Markowa.
Słoneczna, wiosenna pogoda zachęca amatorów wycieczek do wypraw turystycznych. Aura sprzyja też organizacji wycieczek szkolnych.
Odwiedzają nas grupy zorganizowane i turyści indywidualni.
Obsługa ruchu turystycznego w Zagrodzie opiera się głównie na pracy społecznej członków Towarzystwa. Wiele czasu na oprowadzanie wycieczek poświęcają:Franciszek Rut, Jadwiga Małecka, Józef Kielar, Ania Rejzer ,Czesia Szpytma.
Wszystkie prace w Zagrodzie nadzoruje Gospodarz - Franciszek Balawejder. A pracy jest dużo. Pnie drzew zostały pobielone w celu zabezpieczenia ich przed chorobami i rozmrożenia w przypadkach wystąpienia niskich temperatur.
Po zimie obejścia budynków omieciono z kurzu i pajęczyn. Wywietrzono wszystkie budynki, wysprzątano je i w chałupach wymieniono poście na łóżkach. Chałupę biedniacką wybielono wapnem wewnątrz i zewnątrz.
W budynkach gospodarczych również wybielono wapnem wszystkie pomieszczenia, a wszystkie eksponaty zostały odkurzone, a te, które wymagały rewitalizacji polecono opiece Edwarda Szpytmy. Edward ma „ serce” dla naszych sprzętów i narzędzi. Powraca im dawną świetność.
Zabezpieczamy przed kornikami elementy drewniane eksponatów i sprzętów muzealnych.
O porządek w kuźni zadbał Kowal Józef Szpytma.
Całość obejścia zagrody wysprzątał ze opadłych liści i patyków Franciszek Balawejder.
Dziękuję wszystkim za zaangażowanie i włączenie się do prac na rzecz naszej Małej Ojczyzny - Markowej
Maria Ryznar-Fołta
Niech Zmartwychwstały Chrystus napełnia serce miłością i pokojem.
Niech przemieni każdy smutek w radość a każdy płacz i zmartwienie w szczęście i nadzieję.
życzy
Zarząd TPM
24 marca 2018 - I Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Święto ustanowione zostało przez parlament z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy. Wybór daty nawiązuje do dnia, w którym Niemcy w 1944 r. zamordowali rodzinę Ulmów.
W Markowej Święto to rozpoczynała modlitwa przy grobie Ulmów. W kościele parafialnym pw. Św. Doroty została odprawiona Msza Św. w intencji rychłej beatyfikacji sług Bożych Rodziny Ulmów. Mszy Św. przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji przemyskiej Stanisław Jamrozek. W uroczystościach udział wzięli m.in. szefowa Kancelarii Prezydenta RP Halina Szymańska i prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek , reprezentanci Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl i Wicemarszałek Bogdan Romaniuk. W tym nadzwyczajnym wydarzeniu uczestniczyły lokalne władze samorządowe z Wójtem Gminy Tadeuszem Barem na czele. Udział w obchodach pocztów sztandarowych : Wojskowych, z Urzędu Marszałkowskiego i naszych: Ochotniczej Straży Pożarnej, Związku NSZZ RI "Solidarność" i Towarzystwa Przyjaciół Markowej podkreśliły rangę i prestiż tego Narodowego Święta. Po Mszy Św. w uroczystej paradzie przeszliśmy pod pomnik Rodziny Ulmów, gdzie złożono wieńce i kwiaty oddając hołd pamięci wszystkich Polaków ratujących Żydów.
Maria Ryznar-Fołta
Sympozjum ” Słudzy Boży Józef i Wiktoria Ulmowie z dziećmi – Świadkowie wiary ”
W godzinach popołudniowych 21 marca 2018 roku braliśmy udział w Markowej w rozpoczynającym się Sympozjum "Słudzy Boży Józef i Wiktoria Ulmowie z dziećmi - Świadkowie wiary".
Mszę Św. koncelebrowali: Arcybiskup Adam Szal, Arcybiskup Senior Józef Michalik, ks. dr. Witold Burda - postulator procesu beatyfikacyjnego Rodziny Ulmów, ks. dr Roman Chowaniec - proboszcz parafii i zgromadzeni kapłani. We Mszy Św. uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych z panią Minister Beatą Kempą, posłanką Krystyną Wróblewską i Wiceprezesem IPN Mateuszem Szpytmą. Ponadto obecni byli: Wicemarszałek Bogdan Romaniuk, Pani Dyrektor Muzeum Ulmów dr Anna Stróż, Członek Rady Powiatu Jan Kilian, Wicestarosta Barbara Pilawa-Kraus, Wójt Gminy Markowa Tadeusz Bar i Zastępca Wójta Tadeusz Trojnar oraz Dyrektor Szkoły Pan Andrzej Markuszko. Uczestnictwo Sztandaru Szkoły im. Sług Bożych Rodziny Ulmów i harcerzy z dh Magdaleną Grzybowską dodało splendoru uroczystości. Zespół SOUL z Sanoka wykonał kilka pieśni. Ze szczególnym wzruszeniem słuchaliśmy „Egzekucji w Markowej” z tekstem M.E. Szulikowskiej. Uczestnicy Sympozjum mieli okazje do autorskiego spotkania z Marią Elżbietą Sulikowską autorką „Markowskich bocianów” i autorką tomiku poezji „Kwiaty pamięci”.
Kilka chwil poświęciła nam uczestnicząca w uroczystościach Pani Minister Beata Kempa, której przekazałam informację o działalności Towarzystwie Przyjaciół Markowej i naszej Zagrodzie.
22 marca kontynuowano program Sympozjum w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Po Mszy Św. wysłuchaliśmy referatów: dr Mateusza Szpytmy – Zastępcy Prezesa IPN, ks. dr Witolda Burdy, prof. Bogdana Musiała, dr Marcina Przegiętki i dr Tomasza Domańskiego z IPN. Wystąpienia dotyczyły procesu beatyfikacyjnego Rodziny Ulmów oraz ideologii narodowo-socjalistycznej przełożonej na działania policji niemieckiej i „granatowej” w okupowanej Polsce.
Maria Ryznar-Fołta
74 rocznica tragicznych wydarzeń w Markowej
…Świt ma różne odcienie.
M.E. Szulikowska
Świt 24 marca 1944 roku obudził mieszkańców Dolnej Markowej złowieszczymi strzałami, krzykiem przerażenia i rozpaczy. Z rąk niemieckich zginęła dziewięcioosobowa rodzina Józefa i Wiktorii Ulma z dzieckiem nienarodzonym oraz ośmioro „starszych braci w wierze” z rodziny Didnerów, Grunfeldów i Goldmanów.
21 marca 2018 roku rozpoczęły się uroczystości upamiętniające tamte wydarzenia. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Markowej z Panią Zofią Krzyżak przygotowały rocznicowe obchody z montażem słowno –muzycznym o patronach szkoły „Sługach Bożych Rodzinie Ulmów ” . W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych z Dyrekcją Muzeum „Ulmów”. W trakcie tego święta zostały przekazane nagrody laureatom konkursu plastycznego pod hasłem : „Rodzina Ulmów z Markowej - historia ,która inspiruje”. Nagrody otrzymali: Kinga Tejchman, Marcelina Kud i Julia Broda.
Po zakończonych uroczystościach harcerze wystawili wartę honorową przy Pomniku Rodziny Ulmów w Sadzie Pamięci. My oddaliśmy hołd naszym Bohaterom- Rodakom składając przy pomniku wiązankę biało-czerwonych kwiatów.
Maria Ryznar-Fołta
Walne Zebranie Sprawozdawcze Towarzystwa Przyjaciół Markowej
11 marca 2018r w Muzeum Zagrodzie odbyło się walne zebranie sprawozdawcze Towarzystwa Przyjaciół Markowej(TPM). W zebraniu uczestniczyli zaproszeni goście i 76 członków Towarzystwa. Zebrani wysłuchali sprawozdania z działalności TPM i sprawozdania Komisji Rewizyjnej oraz Planu działań TPM na 2018rok. Po czym jednogłośnie udzielono absolutorium Zarządowi Towarzystwa.
W roku 2017 wiele wydarzeń wpisało się na trwałe do naszej historii.
· W Muzeum –Zagrodzie postawiliśmy chałupę Szylarów z 1895 roku, w której szczęśliwie przeżyła II wojnę i holokaust 7 -osobowa żydowska rodzina Weltzów .
· W listopadzie odbyła się sesja naukowo- historyczna. Z referatu ks. dr Henryka Borcza poznaliśmy nowe źródło powstania naszej wsi.
· Ponadto w naszej Zagrodzie gościliśmy telewizję lokalną, łańcucką, rzeszowską oraz ogólnopolską TVP Kultura.
· Zdigitalizowano ponad 3000 zdjęć markowskiego fotografa Tadeusza Rusinka
Wiosenna aura, towarzyska atmosfera oraz gorący żur przygotowany przez Helenę Balawejder i Jolantę Szpytma sprzyjały owocnym obradom.
Maria Ryznar-Fołta
Ogłoszenie
Towarzystwo Przyjaciół Markowej poszukuje osoby chętnej do odrobienia stażu w Muzeum-Zagrodzie Wsi Markowa ( w Skansenie) w charakterze przewodnika i pomocnika Gospodarza Skansenu. Godziny pracy do uzgodnienia.
Kontakt:
Maria Ryznar-Fołta, tel. 502 002 950,
Gospodarz tel. 603 386 102
mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Świat to księga, ktoś kto nie podróżuje, czyta tylko jedną stronę.
Św. Augustyn
10 lutego przewodnicy Muzeum - Zagrody Wsi Markowa poszerzyli swoją wiedzę i wzbogacili swoje doświadczenia w Warszawie w Centrum Opatrzności Bożej, w Muzeum Powstania Warszawskiego oraz w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Miejsca te nie były wybrane przypadkowo. W roku 100-lecia odzyskania niepodległości zwiedziliśmy budującą się nadal Świątynie Opatrzności Bożej. Natomiast w Muzeum Powstania Warszawskiego i w Muzeum POLIN chcieliśmy poznać bliżej historię II wojny światowej i budzące mnóstwo kontrowersji relacje narodu polskiego i żydowskiego. Wycieczka dostarczyła nam nowych przeżyć, które nie tylko zapadną w naszej pomięci ale zapewne będą mobilizacją do zgłębiania wiedzy i poszukiwania prawdy o czasach nie tak bardzo nam odległych. Balsamem na zmęczenie i trudy całego dnia była kolacja integracyjna oraz radosny śpiew pieśni patriotycznych i piosenek biesiadnych w drodze powrotnej.
Maria Ryznar-Fołta
W dniu 26 stycznia 2018 dzięki Druhom z OSP poprawiliśmy statykę modrzewi przy drodze wjazdowej do Skansenu. W związku z tym nie ma zagrożenia dla obiektów muzealnych i sąsiadujących z Muzeum budynków mieszkalnych oraz na placu zabaw dla dzieci.
ŚLADAMI PAMIĘCI MARKOWSKICH ŻYDÓW
Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny Światowej im. Rodziny Ulmów zorganizowało w przed dzień obchodów Światowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu objazd studyjny śladami pamięci Markowskich Żydów. Towarzystwo Przyjaciół Markowej włączyło się do wspólnej lekcji naszej historii przypominającej czasy holokaustu, przepojone okrucieństwem, nienawiścią i zbrodniami. Podczas objazdu spojrzeliśmy na dzielnicę Markowej „Kazimierz”, której nazwę zaczerpnięto z krakowskiego Kazimierza. Przed wojną na Kazimierzu mieszkała znaczna część ludności żydowskiej. A w pamięci Markowian pozostała do dzisiaj droga wiodąca w pole tzw. Byniówka. Przewodnikiem po miejscach męczeństwa i kaźni był pan Jakub Pawłowski. Na „Okopie” w Markowej i „ Cmentarzu wojennym ofiar hitleryzmu” w Jagielle –Niechciałkach uczestnicy objazdu złożyli kwiaty , aby uczcić pamięć naszych „starszych braci w wierze”.
Maria Ryznar-Fołta
