ZAGRODA - MUZEUM WSI MARKOWA
Towarzystwo Przyjaciół Markowej
Niech bezgraniczna Miłość płynąca z betlejemskiego żłóbka gości każdego dnia w naszych sercach.
Błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia i Szczęśliwego Nowego Roku życzy
zarząd Towarzystwa Przyjaciół Markowej.
Kolorowe „Pająki”
W trosce o zachowanie tradycji w ramach współpracy z naszą Szkołą Podstawową zorganizowaliśmy warsztaty adwentowe. Młodzież klas szóstych z wychowawczyniami: p. Magdaleną Grzybowską -Rogala i p. Renatą Olbrycht odwiedziła nasz Skansen. Uczniowie spotkali się z seniorami TPM i instruktorką Martą Szylar prowadzącą naukę robienia dekoracyjnych pająków. Jak się okazało, wbrew pozorom robienie pająków nie jest prostym zajęciem. Wymaga dużej cierpliwości i wytrwałości. Warsztaty pokazały zainteresowanie grupy tworzeniem tego typu przedświątecznych ozdób . Nasi seniorzy zaprezentowali stare ozdoby choinkowe i opowiadali o tym jak to drzewiej bywało w oczekiwaniu na Boże Narodzenie. W tym czasie przygotowaniom do świąt podporządkowano wiejskie zajęcia w gospodarstwie i w domu. W adwentowe wieczory dzieci i kobiety, a zwłaszcza panny troszczyły się o wystrój dekoracyjny chałupy i jej estetykę. Ładnie zdobione różnoraką plastyką wnętrze świadczyło o zręczności oraz wpojonej potrzebie porządku i czystości dziewczyny, co stanowiło atut w oczach kawalerów. Do wykonania ozdób używano łatwo dostępnych materiałów: słomy, orzechów, wydmuszek jaj, kolorowych papierów i bibuł. Z surowców powstawały rozmaite ozdoby choinkowe i stroiki do wiejskich izb. W Markowej niemal w każdej izbie wisiały piękne, kolorowe pająki. Konstrukcje pająków zadziwiały swoją oryginalnością i urokiem. Liturgia Kościoła splatała się z chłopskimi wierzeniami i zwyczajami owocując religijnością i sposobami świętowania niepowtarzalnymi jak cała polska kultura ludowa.
Maria Ryznar-Fołta
100-lecie odzyskania Niepodległości – 11 listopada 2018
Wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych
W niedzielne popołudnie licznie zgromadzeni mieszkańcy Markowej kontynuując świętowanie 100- lecie Odzyskania Niepodległości zebrali się w CKGM. Zebranych przywitała Pani Maria Małek Prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej.
Ks. Damian Toczek i pan Wiesław Wiglusz z córką Elżbietą poprowadzili wspólny śpiewanie Pieśni Patriotycznych.
Teksty śpiewanych pieśni wyświetlone przez Łukasza Kielara na dużym ekranie przypominały zapomniane strofy.
Udział w spotkaniu to mała cząstka naszej powinności wobec Ojczyzny, naszej ziemi. Tu wzrastamy, tu są groby naszych przodków, tu są nasze korzenie, tu jest nasza Ojczyzna-Matka. A Matce należy się szczególny szacunek.
Maria Ryznar-Fołta
Jesienne porządki
Jesień to czas przemijającego i spadającego uroku letnich dni. Ten „urok” opadł właśnie obficie na terenie naszej Zagrody. Było co robić, ale było też z kim pracować.
Zespół czternastoosobowy wyposażony w dobry humor i pogodę ducha powalczył skutecznie z „pierzyną” liści usłanych po wszystkich zakamarkach na terenie Skansenu. Pracowaliśmy nie tylko my, ale także maszyny wspomagające i dmuchawa do liści o której pomyślała Grażynka Bar. Gospodarz był zadowolony i my też.
Dziękowaliśmy sobie wzajemnie za miłą współpracę.
Maria Ryznar-Fołta
"Cierpliwość, wytrwałość i pot
tworzą niepokonaną kombinację sukcesu."
Napoleon Bonaparte
Wiecha na ogrodzeniu Zagrody- Skansenu.
Przychylność Niebios i życzliwość ludzka sprzyja tym, którzy kochają pracę i ludzi. Rok temu przygotowaliśmy bale olchowe z przeznaczeniem na wyrób sztachet. Dzisiaj świętujemy. To dzięki uporowi i ciągłym zmaganiom Edwarda i Józefa Szpytmy, Tadeusza i Franciszka Balawejdera, Adama Bąka, Ryszarda Szpunara, Wacka Szpytmy, Staszka Czady, Józefa Flejszara, Józefa Rejzera ,Andrzeja Gonciarza, Franciszka Cyrana mamy nowe ogrodzenie wokół obiektów muzealnych. Swój wkład wnieśli sprzętem stolarskim i budowlanym : Józef Szpytma s. Edka Meka, Sławek Szpytma oraz Edek Kochmański. Dzieło rąk waszych pozostanie dla potomnych. Zaświadczy o społecznym zaangażowaniu i trosce o przyszłe pokolenia.
Maria Ryznar-Fołta
Są w życiu ludzie i chwile,
których się nie zapomina.
XI Zaduszki Skansenowskie - 3.11.2018r
Tradycyjnie w pierwszą sobotę listopada odbyła się uroczystość poświęcona pamięci zmarłych Markowian bądź zasłużonych dla Markowej. W tym wspominani byli : Śp. ks. prałat Stanisław Leja- proboszcz parafii Markowa w latach 1993-2008 i organista w naszej parafii w latach 1955 – 2012 Śp. Marian Cwynar. Uroczysta Msza Św . koncelebrowana pod przewodnictwem ks. biskupa Edwarda Białogłowskiego przywołała pamięć o zmarłych, ich oddanie i służbę na chwałę Bogu i ludziom. Licznie zgromadzeni goście, rodziny wspominanych i Markowianie słuchali wspomnień relacjonowanych przez : ks. Biskupa Edwarda Białogłowskiego, Czesławę Balawejder, Zbigniewa Kuźniara, Jana Kiliana, Piotra Cwynara i Wiesława Homę. Splendoru i powagi wspomnieniom dodał: Chór Parafialny z Panem Organistą Wiesławem Wigluszem , Kameralny Chór Męski i duet instrumentalny Sylwii Barcikowskiej i Eli Wilgusz.
Maria Ryznar-Fołta
III Ogólnopolski Zjazd Polaków Ratujących Żydów w czasie II wojny światowej
i poświęcenie „Sadu Pamięci”
Od 17-19 października odbywały się uroczystości poświęcone „Sprawiedliwym” oraz tym,dzięki którym „owoce sprawiedliwych” zostały ukazane Światu. W Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie w dniu 18 października odznaczono 35 „Sprawiedliwych” i wręczono odznaczenia nadane przez sejmik - “Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego. Otrzymali je Mateusz Szpytma, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej , Wiceprezes TPM, Elżbieta Rączy, pracownik IPN, współautorka trzech wystaw poświęconych Polakom Ratującym Żydów podczas II wojny światowej. Dla nas bardzo ważny był fakt odznaczenia ks. prałata Stanisława Lei, który był naszym proboszczem w latach 1993-2008. To dzięki staraniom ks. Stanisława dzisiaj toczy się proces beatyfikacyjny Rodziny Ulmów Odznaczenie w imieniu zmarłego odebrał brat –Tadeusz Leja. W dniu 19 października abp Adam Szal, metropolita przemyski poświęcił
„Sad Pamięci”. Uroczystościom towarzyszyła kompania honorowa 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, poczty sztandarowe z Markowej : Szkoły im. Sług Bożych Rodziny Ulmów, OSP , Harcerskiej Drużyny oraz TPM. To wydarzenie buduje poczucie naszej narodowej wartości, kieruje przekaz mówiący o powinności poświęcania się dla innych.
Maria Ryznar-Fołta
fot. CKGM
Ogrodzenie działki z chałupą Szylarów tradycyjnym, drewnianym płotem – październik 2018
Wytworzenie ,wysuszenie oraz zabezpieczenie przed warunkami zewnętrznymi sztachet jest procesem długotrwałym. Rok temu przygotowaliśmy bale olchowe, potem pocięliśmy je na deski. Z desek wycięliśmy sztachety i suszyliśmy je się przez całe lato. Ponadto przygotowaliśmy słupki i dębowe poprzecznice. Po uzgodnieniach z właścicielem działki –Gminą ustaliliśmy warunki ogrodzenia i ruszyliśmy z pracami. Jesienna aura jest dość łaskawa. Z każdym kolejnym dniem przybywa płotu.
W Towarzystwie majstrem od wszystkich prac remontowo-budowlanych jest Edward Szpytma- Mek l.82. Niezawodnym pomocnikiem Edka jest Józef Szpytma l.83, nasz czynny kowal. Stałym uczestnikiem zmagań w Skansenie jest Tadeusz Balawejder. Do tej ekipy dołączył się Adam Bąk, Stanisław Czado, Wiesław Fołta i Franciszek Cyran. Franciszek Balawejder jak przystało na gospodarza Skansenu specjalizuje się w wielu dziedzinach. Ekipie Edwarda Szpytmy służy pomocą nie tylko techniczną, ale także wykazuje się umiejętnościami kulinarnymi.
Maria Ryznar-Fołta
Konferencja o ludobójstwie Polaków na kresach wschodnich
W dniu 7 października 2018 w Centrum Kultury Gminy Markowa odbyła się konferencja poświęconą mordom na kresach wschodnich dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów.
Wysłuchaliśmy referatów historyków z Oddziału Rzeszowskiego IPN Panów: Tomasza Berezy i Piotra Chmielowca.
Pani Izabela Janiszewska- Obarek przypomniała o tragicznych losach na wschodzie swoich dziadków, których w maju 1944 roku zamordowali Ukraińcy wraz z trójką dzieci.
O losach Markowian z Wazowa koło Sokala mówił Pan Kazimierz Wyczarski.
Wsłuchana w przedmówców i w dyskusję wywołaną tematem konferencji oraz przeżyciami mojej rodziny uważam, że to były bardzo tragiczne czasy dla Polaków na wschodnich rubieżach. Klęska wrześniowa, okupacja sowiecka, szalejący nacjonalizm ukraiński, zsyłki na Sybir- to działania okupantów i bandytów niosące paraliżujący strach, lęki i śmierć.
Wojna się zakończyła i zapadła kurtyna milczenia nad tamtymi wydarzeniami. Polacy ze Wschodu, którzy ocaleli zostali zesłani na ziemie odzyskane na zachód lub na ziemie opuszczone przez Ukraińców. Oby historia tamtych czasów nigdy się nie powtórzyła!
Maria Ryznar-Fołta
fot. CKGM
Ciuchcią do Bachórza , dalej autobusem do Dubiecka
9.09.2018 rok
W niedzielny poranek po Prymarii członkowie i sympatycy TPM wybrali się na przejażdżkę Ciuchcią do Bachórza.
W Dubiecku spotkaliśmy się z działającymi społecznie członkami Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dubieckiej. Oprowadzono nas po okolicznych atrakcjach turystycznych.
Zwiedziliśmy kościół parafialny w Dubiecku , którego budowę rozpoczęto 1933 roku , a konsekracji dokonał w 1952 roku ks. bp ordynariusz Franciszek Barda.
To bardzo okazała Świątynia z cudownym obrazem Matki Bożej Bolesnej.
W bliskim sąsiedztwie kościoła znajduje się bogaty zbiór prywatnego Muzeum Skamieniałości i Minerałów. To budzące podziwu miejsce zachwycało nas nie tylko zbiorami, ale pasją właściciela.
Zamek- Pałac Krasickich w Dubiecku nie posiada zbiorów muzealnych, został skomercjalizowany i służy jako obiekt hotelowo- restauracyjny. Parkowe okazy przyrodnicze dębów , platanów i lip przy alejkach i na dziedzińcu zamkowym poświadczają o jego dawnej świetności.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dubieckiej zadbało o dawną Cerkiew greckokatolicką, która obecnie jest miejscem wielu imprez kulturalnych, wernisaży, koncertów , wystaw itp.
Na zakończenie naszej wyprawy Pani Danuta Śliwińska z Izby Regionalnej w Śliwnicy zaprezentowała historię zaklętą w rękodziełach i dawnych przedmiotach codziennego użytku. Nieopodal Budynku Izby przygotowano dla nas miejsce na ognisko. Korzystając z gościnności gospodyni mogliśmy wypić ciepłą herbatkę i kawę oraz upiec pyszne markowskie kiełbaski.
Wspólny śpiew i pogawędki przy ognisku zakończyły wojaże po ziemi Dubieckiej.
Dziękując wszystkim , którzy poświęcili swój czas złożyliśmy gospodarzom zaproszenie do Markowej, aby podzielić się osiągnięciami na niwie naszych społecznych poczynań.
Maria Ryznar-Fołta
„Dawniej to było inaczej….”
Z sentymentem wspominamy lata , kiedy byliśmy dziećmi i dorastaliśmy w środowisku wiejskim. W pocie czoła pracowaliśmy z rodzicami , rodzeństwem i dziadkami od wczesnej wiosny przy otwieraniu kopców ziemniaczanych aż do późnej jesieni przy zbiorze poplonowej rzepy. Pracy w gospodarstwie nigdy nie brakowało, pomimo wkraczającego postępu technicznego. Obraz naszych wsi zmieniał się w tempie, z którym nie mogli pogodzić się najstarsi mieszkańcy. Był to jednak proces nieodwracalny. Konie zastąpione zostały ciągnikami. Proste, ręczne narzędzia: sierpy i kosy wypierały kosiarki, żniwiarki, snopowiązałki i kombajny. Zaakceptowaliśmy zachodzące zmiany, nawet nam się podobała lżejsza praca z lepszymi efektami ekonomicznymi. Ale jest w nas coś, co tęskni za tym co było. Chętnie wracamy do wspomnień. Dla przypomnienia przekazujemy obrazy z żytnich żniw w Markowej. Pogoda nas nie rozpieszcza, ale może uda się pozyskać słomę na kiczki i ziarno na ciemny, żytni chleb.
Maria Ryznar- Fołta
XV Dzień Otwartych Drzwi w Zagrodzie – Muzeum Wsi w Markowej.
1 lipca 2018r., mimo niesprzyjającej pogody, licznie zebraliśmy się w Skansenie. Po krótkim przywitaniu zaproszonych gości prowadzący zaprosili nas do zwiedzania zagrody. Idąc, na każdym kroku spotykaliśmy ludzi, którzy prezentowali ciężką pracę na wsi. Zapytani, z wielką pasją i zaangażowaniem opowiadali o swoim zawodzie. Jeśli tylko nie brakowało nam odwagi mogliśmy na chwilę wcielić się w rolę kowala, młynarza , rymarza czy jeszcze całkiem kogoś innego, bo wybór był bardzo duży. Nagle zaczęło się „palić’. Zawyła syrena i na miejsce „pożaru” przybyły na sygnale trzy wozy strażackie, które bardzo szybko poradziły sobie z „ogniem”. Wszak nie byli to przecież strażacy na rowerach jak w ubiegłym roku ,tylko nowoczesne jednostki. Po pokazach nastąpiła część artystyczna. Z wielką przyjemnością obejrzeliśmy tańce ludowe w wykonaniu „Markusów i Markowian, wysłuchaliśmy orkiestry dętej i zespołu śpiewaczego. I tak zapadł wieczór, a wraz z nim rozpoczęła się zabawa taneczna, której nie przerwał nawet rzęsisty deszcz.
Justyna Olbrycht
OGŁOSZENIE KONKURSU WIEDZY
„Moja Wieś Markowa”
Towarzystwo Przyjaciół Markowej ogłasza konkursu wiedzy o Markowej „Moja Wieś Markowa”
W Konkursie mogą uczestniczyć mieszkańcy wsi Markowa w dwóch grupach wiekowych;
I grupa – dzieci i młodzież do 18 lat,
II grupa – dorośli.
Zgłoszenia do konkursu przyjmowane będą do dnia 6 lipca 2018 w Bibliotece
w Markowej w dniach od poniedziałku do piątku w godzinach od 10.00- 18.00 i w soboty od 14.00- 18.00.
Uczestnik po zgłoszeniu się do konkursu otrzyma zakres tematyczny pytań konkursowych.
Konkurs odbywać się będzie w budynku Centrum Kultury Gminy Markowa
w dniu 21 lipca 2018 r o godzinie 18.30.
Laureaci konkursu otrzymają nagrody w postaci sprzętu turystycznego.
Każdy Uczestnik konkursu otrzyma nagrodę książkową ”Dawniej o czasach i ludziach
w Markowej”.
Aby wziąć udział w konkursie należy złożyć zgłoszenie Uczestnika odpowiednio
do grup wiekowych załączone do regulaminu konkursu:
- Załącznik nr 1 (wypełniają dzieci i młodzież do 18 lat),
- Załącznik nr 2 (wypełniają dorośli),
- Załącznik nr 3 (wypełniają wszyscy uczestnicy konkursu),
Regulamin konkursu wraz z załącznikami dostępny na stronach:
- Skansenu www.skansen-markowa.pl
- stronie internetowej szkoły www.spmarkowa.pl
- stronie internetowej Centrum Kultury www.ckgm.pl
i w Bibliotece w Markowej.
REGULAMIN Z ZAŁĄCZNIKAMI - POBIERZ
Markowa 19.06.2018 r.
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej
Maria Ryznar-Fołta
Wycieczka Towarzystwa Przyjaciół Markowej w Pieniny
Wszystko ma swój czas,
i jest wyznaczona godzina
na wszystkie sprawy pod niebem (Koh 3,1).
W utrudzeniu codziennym znaleźliśmy czas na wspólny dwudniowy wyjazd członków Towarzystwa w Pieniny. W pierwszym dniu 16 czerwca zwiedziliśmy kościół w Dębnie Podhalańskim. Od 2003 roku zabytek ten wpisany jest na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCi funkcjonuje jako czynny kościół parafialny. W drodze do Czorsztyna zadziwiała nas swoim urokiem przyroda Pienin. Po zwiedzeniu ruin zamku w Czorsztynie odpoczywaliśmy podczas rejsu statkiem po zalewie czorsztyńskim. Dzień zakończyliśmy w Szczawnicy.
Zatrzymaliśmy się w centrum kurortu w willi „Horwatówka” . Był to czas na biesiadowanie i zasłużony wypoczynek. W niedzielny poranek mieliśmy duży wybór Mszy Św. w pobliskim kościele i skorzystaliśmy z odpustu parafialnego Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Realizując plan wycieczki udaliśmy się do Muzeum Pienińskiego w Szlachtowej, a następnie do Jaworek, aby przejść wąwóz Homole. Nie było łatwo „seniorom” pokonać wąwóz , ale się udało. Wspólny obiad w Krościenku zbliżał nas do końca wyprawy. Powróciliśmy do swoich późnym wieczorem.
Maria Ryznar-Fołta
„Upór jest jak łódka, wsiądziesz do niej i przepłyniesz”
przysłowie kazachskie.
Edek Szpytma - Mek ma coś z Kazacha. „Zładuje łódkę”, a my musimy płynąć z nim - nie ma wyjścia. Pozwoliłam sobie na dygresję, ale trudno jest się mobilizować, gdy brakuje i sił i środków. Dzięki uporowi Edka Szpytmy - Meka, wysiłkom Franciszka Balawejdra i pomocy Józefa Szpytmy, Ryśka Szpunara, Wacka Szpytmy, Staszka Czady, Wieśka Fołty i Andrzeja Gonciarza wymieniliśmy znaczną cześć ogrodzenia Skansenu od strony zachodniej.
Wszystkich, którzy dysponują choć chwilą czasu zapraszamy do pracy przy demontażu starego ogrodzenia i ustawiania nowego płotu z olchowych sztachet.
Maria Ryznar-Fołta
….a wianki trza oświęcić.” Tak mawiały nasze babcie i mamy.
Wychowawczynie uczniów klas I-III szkoły w Dolnej Markowej przypomniały swoim wychowankom o tradycji zbierania ziół i kwiatów oraz wicia wianków na zakończenie Oktawy Bożego Ciała. W dniu 6-tego czerwca uczniowie wyposażeni w zioła i różnokolorowe kwiaty przybyli nie do szkoły, a tym razem do Skansenu. To znakomite miejsce, aby opowiadać o tradycji i historii. Był czas nauki w Skansenie i zabawy. Pod okien wychowawców dzieci mozoliły się z uwiciem wianków. Cieszymy się ,że praca społeczna od 40 lat wielu Markowian nie jest bezużyteczna. Dziękujemy Paniom : Elżbiecie Owsiak, Renacie Rut i Agnieszce Boczkowskiej, że pomimo wielu codziennych obowiązków przyprowadziły dzieci do Skansenu i pokazały im tę historię którą tworzyli ich przodkowie.
Maria Ryznar-Fołta
To nie tylko tradycja, ale wiara w Orędownictwo Królowej Polski
Skończył się miesiąc maj , najpiękniejszy w całym roku. Przyroda w tym czasie zadziwia pięknem, kolorami i zapachem świeżości.
W Kościele tę porę bujnego rozkwitu przyrody poświęcono Matce Bożej — Opiekunce nowego, rozwijającego się życia, Orędowniczce wszystkich naszych spraw narodowych, społecznych i rodzinnych. My zbierając się przy kapliczce w Skansenie śpiewaliśmy Litanię Loretańską i pieśni ku Czci NMP w których wychwalaliśmy Matkę Boga i ludzi za jej wstawiennictwo u Syna .
Maria Ryznar- Fołta
Zaproszenie na Majówkę w Skansenie na czwartek 28 maja 2018.
Godzina 19.00
Nie zawsze plany się spełniają, ale trzeba je realizować mimo wszystko. Z uwagi na zmiany w organizacji prób Orkiestry, majówka będzie w Skansenie w czwartek o godzinie 19.00.
Serdecznie zapraszamy.
Spotkanie z psychologiem prof. dr hab. Maria Kielar –Turską.
Temat referatu: Szanse rozwoju w późnej dorosłości.
21 maja o godz. 16.00 odbyło się w Skansenie spotkanie z Panią Prof. Marią Kielar -Turską. Pani Profesor wychowywała się z Markowej, toteż zainteresowali się spotkaniem koledzy i koleżanki z lat szkolnych. Również organizatorzy : CKGM – Biblioteka, TPM i Pani Marta Michna nagłośnili tematykę spotkania i zaprosili osoby zaciekawione problematyką rozwoju w późnej dorosłości. Dla wielu uczestników zagadnienia związane z rozwojem w wieku późnej dorosłości są czymś zupełnie nowym. I to „novum” jest szansą na ciekawszą przyszłość , ale wymaga od każdego czynnego zaangażowania umysłu i sił ,aby żyć radośnie i szczęśliwie. Spotkanie przebiegało w bardzo życzliwej i serdecznej atmosferze. Wszyscy uznaliśmy, że takie spotkania są bardzo potrzebne dla uświadomienia nam potrzeby zmiany mentalności i wdrażania w życie codzienne aktywności fizycznej i umysłowej.
Maria Ryznar-Fołta
POMOC FINANSOWA NA WYMIANĘ STRZECHY
NA CHAŁUPIE KMIECEJ(od strony wschodniej) I NA STODOLE.
Towarzystwo Przyjaciół Markowej złożyło wniosek do Lokalnej Grupy Działania „Pogórze Przemysko-Dynowskie ” na realizację operacji „Remont zachowawczy poszycia dachowego budynków zabytkowych w Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa”. Zadanie realizowane jest w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER objętej Programem w zakresie ZACHOWANIE DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Celem operacji jest zachowanie dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich poprzez remont zachowawczy zabytkowych obiektów w Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa. Dotacja w kwocie 56.594,00 PLN została przyznana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach tego programu na lata 2014-2020. W chwili obecnej są kontynuowane roboty konserwatorsko-budowlane, które mają być zakończone do 26 czerwca 2018 roku.
dnia 21.05.2018r
Maria Ryznar-Fołta
Praca w chałupie i w zagrodzie
Przyroda ruszyła z wielkim impetem do życia i my też staramy się zdążyć z pracami na terenie Skansenu. Franciszek Balawejder to wzorowy Gospodarz. Dba o gości, o porządek w obiektach i w obejściu, organizuje ogniska i grille dla zorganizowanych grup, znajduje też czas dla wszystkich, którzy nas odwiedzają.
Gospodarz Skansenu Franciszek Balawejder z panią Krystyną Szayna - Dec , wnuczką Andrzeja Szajny,rzeźbiarza, twórcy ołtarza głównego w naszym kościele w Markowej.
Jak to bywa w domu. Pracy jest dużo. Przed wejściem do szkoły umieściliśmy wspomnienia z ubiegłorocznej budowy chałupy Szylarów. Tę informacje przygotowała Ania Rejzer.
Józek Bąk zadbał o nową tablicę i znaki informacyjne.
Ogródek nasz dźwięczy się teraz kolorami bzów, mrugającymi niezapominajkami, wesołą kłokoczką i zapachem ziół. Swoim urokiem zachwyci nas wkrótce różowa piwonia.
O atrakcyjność ogródka, piękne kwiaty w doniczkach troszczy się z wielką starannością Justynka Olbrycht.
Wybielone chałupy i zadbane obejścia wabią swoim blaskiem kapele i różne ludowe zespoły artystyczne dla których są efektownym tłem do nagrań teledysków lub też filmów.
Ciekawym obiektem do filmowania jest nasz wiatrak „koźlak”. W trosce o bezpieczeństwo turystów Edek Szpytma (Mek) z Gospodarzem Franciszkiem Balawejderem wyremontowali ogrodzenie wokół wiatraka. Do oprowadzania podczas nasilającego się ruchu turystycznego potrzebna jest pomoc przewodników: Józka Kielara, Franciszka Ruta, Jadzi Małeckiej i innych.
Dziękuję wszystkim , którzy godzą codzienne obowiązki z pracę na rzecz społeczeństwa dla zachowania pamięci i tożsamości Markowej.
Maria Ryznar-Fołta
Zapraszamy do Skansenu na „Majówki” przy naszej kapliczce.
TPM kultywuje tradycję i pamięć o majowych śpiewach pieśni Maryjnych i Litanii Loretańskiej przy przydrożnych i przydomowych kapliczkach. W majowe piątki o godzinie 19.00 organizujemy spotkania przy kapliczce w Skansenie. Wspólnie z Orkiestrą Dętą działającą przy CKGM i z Zespołem Śpiewaczym śpiewamy ku czci Najświętszej Maryi Pannie.
4 maja 2018 o godz.19.00 – pierwsza Majówka. Wszystkich chętnych serdecznie zapraszamy.
Maria Ryznar-Fołta
„Tu i teraz” audycja Radia Rzeszów z Zagrody- Muzeum Wsi Markowa.
26 kwietnia Radio Rzeszów przekazało w eter klimaty z naszej zagrody. Redaktorzy: Adam Głaczyński i Bernadeta Szczypta prezentowali słuchaczom historie z Markowej z przełomu XIX i XX wieku. Obrazy wsi Markowskiej zachowane w Skansenie przedstawiali członkowie TPM i sympatycy. W miłej i przyjemnej atmosferze opowiadaliśmy o tym jak to drzewiej bywało w Markowej u kmieci i biedaków. Jak to Markowianie „nie dawali się biedzie” i jak „Wiciowcy” z Markowej ” w trosce o pamięć i tożsamość założyli w 1979 roku Towarzystwo Przyjaciół Markowej, które do dzisiaj pracując bezinteresownie dba o utrzymanie i rozwój Skansenu. Dziękujemy zespołowi redakcyjnemu i obsłudze technicznej za reklamę naszej placówki.
Maria Ryznar-Fołta
Niezwykła wizyta w Skansenie.
19 kwietnia 2018 roku złożył wizytę w naszym Skansenie pan Józef Tejchma z bratem Antonim.
W przeddzień Pan Józef został nagrodzony tytułem „ Markowianin Roku” i otrzymał z rąk Wójta Gminy Markowa Tadeusza Bara statuetkę Sług Bożych Rodziny Ulmów.
Tytuł „ Markowianina Roku” jest wyrazem szczególnego wyróżnienia i uznania dla osób, które swoją uczciwością, szlachetnością i bezinteresownością oraz pracą na rzecz dobra wspólnego, przyczyniły się do rozwoju wsi Markowa. Gratulujemy! Przyjęliśmy naszych gości tradycyjną potrawą markowską ziemniakami w „pałubach”
z masłem i serem. Starsi członkowie Zarządu TPM dziękowali panu Józefowi za bezinteresowną pomoc dla całej społeczności Markowskiej w okresie PRL-u. Niemal każdy z obecnych na spotkaniu pamięta o pomocy dla osób indywidualnych różnych sytuacjach życiowych. To było bardzo miłe i radosne spotkanie dwóch pokoleń.
Bardzo dziękujemy za pamięć o Towarzystwie Przyjaciół Markowej w czasach, gdy nie docenia społeczników i ludzi troszczących się bezinteresownie o zachowanie regionalnej kultury, pamięci i tożsamości .
Maria Ryznar-Fołta
Wymiana strzechy na wschodniej części chałupy kmiecej i na stodole.
Chałupa kmieca i stodoła doczekały się wymiany strzechy. Stare kiczki nie stanowiły już należytej ochrony obiektów muzealnych przed śniegiem i deszczem. Strzecha zaczęła przeciekać.
Od 16 kwietnia 2018 roku trwają prace na dachu chałupy kmiecej i na stodole. Przyroda obdarza nas słoneczną pogodą, w związku z tym nie ma zagrożenia „zalania ” odkrytych obiektów.
Zmurszałe i zniszczone deszczem i śniegiem, spalone słońcem kiczki- ściągnięto z dachu . Zabezpieczono drewniane krokwie i łaty ochronnymi środkami. Zostały położone nowe kiczki ze słomy żytniej.
Pozyskiwanie słomy na kiczki wymaga specjalnych zabiegów agrotechnicznych.
Aby uzyskać prostą słomę na kiczki trzeba powrócić do starych technik koszenia i młócenia żyta. Wykonywanie kiczek to też bardzo rzadka umiejętność. Dzięki przekazywaniu doświadczeń niektórzy ludzie posiadają wiedzę i umiejętności perfekcyjnego pokrycia dachów kiczkami. My mamy to szczęście, że są tacy fachowcy!
Maria Ryznar-Fołta
Nowy sezon turystyczny w Muzeum Zagrodzie Wsi Markowa.
Słoneczna, wiosenna pogoda zachęca amatorów wycieczek do wypraw turystycznych. Aura sprzyja też organizacji wycieczek szkolnych.
Odwiedzają nas grupy zorganizowane i turyści indywidualni.
Obsługa ruchu turystycznego w Zagrodzie opiera się głównie na pracy społecznej członków Towarzystwa. Wiele czasu na oprowadzanie wycieczek poświęcają:Franciszek Rut, Jadwiga Małecka, Józef Kielar, Ania Rejzer ,Czesia Szpytma.
Wszystkie prace w Zagrodzie nadzoruje Gospodarz - Franciszek Balawejder. A pracy jest dużo. Pnie drzew zostały pobielone w celu zabezpieczenia ich przed chorobami i rozmrożenia w przypadkach wystąpienia niskich temperatur.
Po zimie obejścia budynków omieciono z kurzu i pajęczyn. Wywietrzono wszystkie budynki, wysprzątano je i w chałupach wymieniono poście na łóżkach. Chałupę biedniacką wybielono wapnem wewnątrz i zewnątrz.
W budynkach gospodarczych również wybielono wapnem wszystkie pomieszczenia, a wszystkie eksponaty zostały odkurzone, a te, które wymagały rewitalizacji polecono opiece Edwarda Szpytmy. Edward ma „ serce” dla naszych sprzętów i narzędzi. Powraca im dawną świetność.
Zabezpieczamy przed kornikami elementy drewniane eksponatów i sprzętów muzealnych.
O porządek w kuźni zadbał Kowal Józef Szpytma.
Całość obejścia zagrody wysprzątał ze opadłych liści i patyków Franciszek Balawejder.
Dziękuję wszystkim za zaangażowanie i włączenie się do prac na rzecz naszej Małej Ojczyzny - Markowej
Maria Ryznar-Fołta
Niech Zmartwychwstały Chrystus napełnia serce miłością i pokojem.
Niech przemieni każdy smutek w radość a każdy płacz i zmartwienie w szczęście i nadzieję.
życzy
Zarząd TPM
24 marca 2018 - I Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Święto ustanowione zostało przez parlament z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy. Wybór daty nawiązuje do dnia, w którym Niemcy w 1944 r. zamordowali rodzinę Ulmów.
W Markowej Święto to rozpoczynała modlitwa przy grobie Ulmów. W kościele parafialnym pw. Św. Doroty została odprawiona Msza Św. w intencji rychłej beatyfikacji sług Bożych Rodziny Ulmów. Mszy Św. przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji przemyskiej Stanisław Jamrozek. W uroczystościach udział wzięli m.in. szefowa Kancelarii Prezydenta RP Halina Szymańska i prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek , reprezentanci Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl i Wicemarszałek Bogdan Romaniuk. W tym nadzwyczajnym wydarzeniu uczestniczyły lokalne władze samorządowe z Wójtem Gminy Tadeuszem Barem na czele. Udział w obchodach pocztów sztandarowych : Wojskowych, z Urzędu Marszałkowskiego i naszych: Ochotniczej Straży Pożarnej, Związku NSZZ RI "Solidarność" i Towarzystwa Przyjaciół Markowej podkreśliły rangę i prestiż tego Narodowego Święta. Po Mszy Św. w uroczystej paradzie przeszliśmy pod pomnik Rodziny Ulmów, gdzie złożono wieńce i kwiaty oddając hołd pamięci wszystkich Polaków ratujących Żydów.
Maria Ryznar-Fołta
Sympozjum ” Słudzy Boży Józef i Wiktoria Ulmowie z dziećmi – Świadkowie wiary ”
W godzinach popołudniowych 21 marca 2018 roku braliśmy udział w Markowej w rozpoczynającym się Sympozjum "Słudzy Boży Józef i Wiktoria Ulmowie z dziećmi - Świadkowie wiary".
Mszę Św. koncelebrowali: Arcybiskup Adam Szal, Arcybiskup Senior Józef Michalik, ks. dr. Witold Burda - postulator procesu beatyfikacyjnego Rodziny Ulmów, ks. dr Roman Chowaniec - proboszcz parafii i zgromadzeni kapłani. We Mszy Św. uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych z panią Minister Beatą Kempą, posłanką Krystyną Wróblewską i Wiceprezesem IPN Mateuszem Szpytmą. Ponadto obecni byli: Wicemarszałek Bogdan Romaniuk, Pani Dyrektor Muzeum Ulmów dr Anna Stróż, Członek Rady Powiatu Jan Kilian, Wicestarosta Barbara Pilawa-Kraus, Wójt Gminy Markowa Tadeusz Bar i Zastępca Wójta Tadeusz Trojnar oraz Dyrektor Szkoły Pan Andrzej Markuszko. Uczestnictwo Sztandaru Szkoły im. Sług Bożych Rodziny Ulmów i harcerzy z dh Magdaleną Grzybowską dodało splendoru uroczystości. Zespół SOUL z Sanoka wykonał kilka pieśni. Ze szczególnym wzruszeniem słuchaliśmy „Egzekucji w Markowej” z tekstem M.E. Szulikowskiej. Uczestnicy Sympozjum mieli okazje do autorskiego spotkania z Marią Elżbietą Sulikowską autorką „Markowskich bocianów” i autorką tomiku poezji „Kwiaty pamięci”.
Kilka chwil poświęciła nam uczestnicząca w uroczystościach Pani Minister Beata Kempa, której przekazałam informację o działalności Towarzystwie Przyjaciół Markowej i naszej Zagrodzie.
22 marca kontynuowano program Sympozjum w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Po Mszy Św. wysłuchaliśmy referatów: dr Mateusza Szpytmy – Zastępcy Prezesa IPN, ks. dr Witolda Burdy, prof. Bogdana Musiała, dr Marcina Przegiętki i dr Tomasza Domańskiego z IPN. Wystąpienia dotyczyły procesu beatyfikacyjnego Rodziny Ulmów oraz ideologii narodowo-socjalistycznej przełożonej na działania policji niemieckiej i „granatowej” w okupowanej Polsce.
Maria Ryznar-Fołta
74 rocznica tragicznych wydarzeń w Markowej
…Świt ma różne odcienie.
M.E. Szulikowska
Świt 24 marca 1944 roku obudził mieszkańców Dolnej Markowej złowieszczymi strzałami, krzykiem przerażenia i rozpaczy. Z rąk niemieckich zginęła dziewięcioosobowa rodzina Józefa i Wiktorii Ulma z dzieckiem nienarodzonym oraz ośmioro „starszych braci w wierze” z rodziny Didnerów, Grunfeldów i Goldmanów.
21 marca 2018 roku rozpoczęły się uroczystości upamiętniające tamte wydarzenia. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Markowej z Panią Zofią Krzyżak przygotowały rocznicowe obchody z montażem słowno –muzycznym o patronach szkoły „Sługach Bożych Rodzinie Ulmów ” . W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych z Dyrekcją Muzeum „Ulmów”. W trakcie tego święta zostały przekazane nagrody laureatom konkursu plastycznego pod hasłem : „Rodzina Ulmów z Markowej - historia ,która inspiruje”. Nagrody otrzymali: Kinga Tejchman, Marcelina Kud i Julia Broda.
Po zakończonych uroczystościach harcerze wystawili wartę honorową przy Pomniku Rodziny Ulmów w Sadzie Pamięci. My oddaliśmy hołd naszym Bohaterom- Rodakom składając przy pomniku wiązankę biało-czerwonych kwiatów.
Maria Ryznar-Fołta
Walne Zebranie Sprawozdawcze Towarzystwa Przyjaciół Markowej
11 marca 2018r w Muzeum Zagrodzie odbyło się walne zebranie sprawozdawcze Towarzystwa Przyjaciół Markowej(TPM). W zebraniu uczestniczyli zaproszeni goście i 76 członków Towarzystwa. Zebrani wysłuchali sprawozdania z działalności TPM i sprawozdania Komisji Rewizyjnej oraz Planu działań TPM na 2018rok. Po czym jednogłośnie udzielono absolutorium Zarządowi Towarzystwa.
W roku 2017 wiele wydarzeń wpisało się na trwałe do naszej historii.
· W Muzeum –Zagrodzie postawiliśmy chałupę Szylarów z 1895 roku, w której szczęśliwie przeżyła II wojnę i holokaust 7 -osobowa żydowska rodzina Weltzów .
· W listopadzie odbyła się sesja naukowo- historyczna. Z referatu ks. dr Henryka Borcza poznaliśmy nowe źródło powstania naszej wsi.
· Ponadto w naszej Zagrodzie gościliśmy telewizję lokalną, łańcucką, rzeszowską oraz ogólnopolską TVP Kultura.
· Zdigitalizowano ponad 3000 zdjęć markowskiego fotografa Tadeusza Rusinka
Wiosenna aura, towarzyska atmosfera oraz gorący żur przygotowany przez Helenę Balawejder i Jolantę Szpytma sprzyjały owocnym obradom.
Maria Ryznar-Fołta
Ogłoszenie
Towarzystwo Przyjaciół Markowej poszukuje osoby chętnej do odrobienia stażu w Muzeum-Zagrodzie Wsi Markowa ( w Skansenie) w charakterze przewodnika i pomocnika Gospodarza Skansenu. Godziny pracy do uzgodnienia.
Kontakt:
Maria Ryznar-Fołta, tel. 502 002 950,
Gospodarz tel. 603 386 102
mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Świat to księga, ktoś kto nie podróżuje, czyta tylko jedną stronę.
Św. Augustyn
10 lutego przewodnicy Muzeum - Zagrody Wsi Markowa poszerzyli swoją wiedzę i wzbogacili swoje doświadczenia w Warszawie w Centrum Opatrzności Bożej, w Muzeum Powstania Warszawskiego oraz w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Miejsca te nie były wybrane przypadkowo. W roku 100-lecia odzyskania niepodległości zwiedziliśmy budującą się nadal Świątynie Opatrzności Bożej. Natomiast w Muzeum Powstania Warszawskiego i w Muzeum POLIN chcieliśmy poznać bliżej historię II wojny światowej i budzące mnóstwo kontrowersji relacje narodu polskiego i żydowskiego. Wycieczka dostarczyła nam nowych przeżyć, które nie tylko zapadną w naszej pomięci ale zapewne będą mobilizacją do zgłębiania wiedzy i poszukiwania prawdy o czasach nie tak bardzo nam odległych. Balsamem na zmęczenie i trudy całego dnia była kolacja integracyjna oraz radosny śpiew pieśni patriotycznych i piosenek biesiadnych w drodze powrotnej.
Maria Ryznar-Fołta
W dniu 26 stycznia 2018 dzięki Druhom z OSP poprawiliśmy statykę modrzewi przy drodze wjazdowej do Skansenu. W związku z tym nie ma zagrożenia dla obiektów muzealnych i sąsiadujących z Muzeum budynków mieszkalnych oraz na placu zabaw dla dzieci.
ŚLADAMI PAMIĘCI MARKOWSKICH ŻYDÓW
Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny Światowej im. Rodziny Ulmów zorganizowało w przed dzień obchodów Światowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu objazd studyjny śladami pamięci Markowskich Żydów. Towarzystwo Przyjaciół Markowej włączyło się do wspólnej lekcji naszej historii przypominającej czasy holokaustu, przepojone okrucieństwem, nienawiścią i zbrodniami. Podczas objazdu spojrzeliśmy na dzielnicę Markowej „Kazimierz”, której nazwę zaczerpnięto z krakowskiego Kazimierza. Przed wojną na Kazimierzu mieszkała znaczna część ludności żydowskiej. A w pamięci Markowian pozostała do dzisiaj droga wiodąca w pole tzw. Byniówka. Przewodnikiem po miejscach męczeństwa i kaźni był pan Jakub Pawłowski. Na „Okopie” w Markowej i „ Cmentarzu wojennym ofiar hitleryzmu” w Jagielle –Niechciałkach uczestnicy objazdu złożyli kwiaty , aby uczcić pamięć naszych „starszych braci w wierze”.
Maria Ryznar-Fołta
Na Szczęście, na zdrowie na ten Nowy Rok…
„..dla Boga u nas zawsze otwarte drzwi…” ks. Biskup Antoni Długosz
W Święto Objawienia Pańskiego „Trzech Króli” otworzyliśmy drzwi naszego Skansenu, aby śpiewem kolęd uczcić Narodzenie naszego Pana- Jezusa Chrystusa. W uroczystości udział wzięli zaproszeni Goście : Radny Powiatu p. Jan Kilian, Zastępca Wójta p. Tadeusz Trojnar i Radca Gminy Markowa p. Radosław Flejszar. Licznie zgromadzeni członkowie Towarzystwa Przyjaciół Markowej, głównie przewodnicy nie kryli radości ze wspólnego spotkania. W imieniu Zarządu TPM złożyłam wszystkim uczestnikom najserdeczniejsze Życzenia Noworoczne. Po czym gromkim śpiewem kolędy „Dzisiaj w Betlejem ”przy akompaniamencie akordeonowym Jana Kiliana włączyliśmy się do radosnego świętowania. Kuchnia serwowała pyszny barszczyk z pasztecikami. Do wesołego śpiewu kolęd dotarła „wesoła nowina” o zwycięstwie w Turnieju Czterech Skoczni Kamila Stocha. Podwójny „Mazurek Dąbrowskiego” wzruszył nawet tych, dla których sport istnieje tylko literalnie.
Maria Ryznar-Fołta
Pora na zimę...
24 listopada 2017 – słoneczny i bardzo ciepły , jak na tę porę roku- dzień. Wymarzona okazja do posprzątania w zagrodzie. Przyroda ogołociła drzewa z liści, które utworzyły różnokolorowe dywany na trawnikach. To niestety nie sprzyja utrzymaniu w dobrej kondycji terenów zielonych. Pograbienie opadłych liści dostarczyło światła trawnikom, poprawiło estetykę i bezpieczeństwo na terenie Skansenu. Prace grabienia liści zorganizował Gospodarz Skansenu - Franciszek Balawejder. Z własnymi ciągnikami przyjechali do sprzątania: Józek Flejszar, Józek Rejzer, Tadeusz i Franciszek Balawejder. Do prac włączyli się: Bar Zbigniew, Józef Kielar i Wiesław Fołta. Bardzo pożyteczni przy porządkowaniu Skansenu byli więźniowie z Zakładu Karnego z Rzeszowa, których poleciła Pani Dyrektor Muzeum Ulmów dr Anna Stróż, współpracująca z tą jednostką. Buduje nas postawa: Józefa i Edwarda Szpytmy, którzy mimo swego wieku pracują zawsze z nami i są inicjatorami wielu działań.
DZIĘKUJĘ WSZYSTKIM W IMIENIU CAŁEGO ZARZĄDU.
Maria Ryznar- Fołta
TVP Kultura z wizytą w Skansenie
W podróż śladami Oskara Kolberga wybrała się do Markowej ekipa Telewizji Polskiej z Natalią Kukulską. Celem wizyty były spotkania z Heleną Szpytma, naszą ludową śpiewaczką. W trakcie spotkań obie Panie prezentowały swoją twórczość, którą dokumentowała telewizja. W naszym Skansenie nagrywano w chałupie kmiecej scenę jednego ze zwyczajów wigilijnych tzw„ kopę” oraz pracę kowala.
Sesja historyczna w Markowej
W dniu 18 listopada w budynku Centrum Kultury Gminy Markowa odbyła się sesja historyczna organizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Markowej i Centrum Kultury Gminy Markowa. Zgromadzeni licznie Markowianie w wielkim zasłuchaniu przenieśli się do czasów nam bardzo odległych, aż do ery kamienia i brązu, którą zreferował prof. dr hab. Wojciech Blajer. Zaś ks. Prałat dr Henryk Borcz w swojej prezentacji przedstawił dokumenty , które postarzają nas co najmniej 30 lat. Owe źródła wskazują na początek naszej parafii na 1354 rok, a naszej wsi na około 1348 rok. Do czasów współczesnych wprowadziły nas dwa ostatnie referaty. Dr Mateusz Szpytma nawiązał do czasów otwarcia Domu Ludowego w 1931 roku i zaprezentował różne funkcje jakie pełnił Dom Ludowy przez dziesiątki lat. Jacek Tejchma przedstawiając fotografie Tadeusza Rusinka z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego stulecia nakreślił dla nas nowe zadania. To wyzwanie dotyczy rozpoznania ludzi na fotografiach , aby stworzyć pełną dokumentację historyczną z tamtych czasów. Z zaproszonych gości zabrał głos były naczelnik Gminy Michał Pelc ,który mimo imponującego wieku przybył do Markowej i pogratulował nam działań pielęgnujących dziedzictwo narodowe naszej małej Ojczyzny. Po części oficjalnej członkowie TPM zaprosili wszystkich do Skansenu na kolację z tradycyjnym Markowskim jadłem.
Listopadowe spotkania zarządu
W dniu 18 listopada 2017 roku odwiedzili nas: dr Mateusz Szpytma - zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, dr Anna Stróż - Dyrektor Muzeum im. Rodziny Ulmów, Zbigniew Kuźniar – radny Sejmiku Podkarpackiego i Eugeniusz Szylar – syn Antoniego i Doroty. Nasi goście nie ukrywali podziwu dla kunsztu i umiejętności budowniczych: Edwarda Szpytmy (Meka) i Franciszka Balawejdera - gospodarza Skansenu oraz tych wszystkich, którzy nie szczędzili czasu i sił, aby chałupa Szylarów stanęła obok Skansenu. Dzieliliśmy się radością, co uwieczniły fotografie. Na zimę musimy zamknąć chałupę, zakładamy odrestaurowane, stare okna. Na drzwi musimy jeszcze poczekać.
Maria Ryznar-Fołta
99 rocznica odzyskania przez Polskę Niepodległości
Obchody Święta Niepodległości w Markowej odbyły się 12 listopada 2017 roku. Rozpoczęły się o godz. 11:00 od uroczystej Mszy Św. za Ojczyznę w Kościele Parafialnym z udziałem miejscowych władz samorządowych i szkolnych. Udział w uroczystości pocztów sztandarowych: Ochotniczej Straży Pożarnej, Szkoły Podstawowej, Związku NSZZ RI "Solidarność" i Towarzystwa Przyjaciół Markowej oraz Kameralnego Chóru Męskiego podkreśliły rangę tego święta. Ks. Proboszcz dr. Roman Chowaniec w wygłoszonej homilii odwołał się do nauczania Św. Jana Pawła II z jego pielgrzymek do Polski na temat wolności i naszej odpowiedzialności za Ojczyznę. Po zakończonej Mszy Św. przeszliśmy w pochodzie na cmentarz parafialny, aby oddać cześć poległym za Ojczyznę. Po odegraniu przez Orkiestrę Hymnu Narodowego nastąpił moment złożenia biało-czerwonych wiązanek przy obeliskach Katyńczyków: mjr Antoniego Flejszara i doktora Władysława Ciekota. Wójt Gminy Tadeusz Bar przypomniał uczestnikom o wydarzeniach wojennych, za które zapłaciło życiem wielu naszych rodaków. Orkiestra wykonała kilka patriotycznych utworów a młodzież szkolna recytowała wiersze patriotyczne.
Maria Ryznar-Fołta
Zaduszki Skansenowskie 2017
„ A choć ich życia płomień zgasł
To myśli o nich
są przecież w nas.”
Maria Czerkawska
W dniu 4 listopada 2017 już po raz dziesiąty w Muzeum- Zagrodzie Wsi Markowa spotkaliśmy się dość licznie , aby przywołać pamięć ludzi , którzy odeszli pozostawiając po sobie w naszych sercach i umysłach dobre i szlachetne czyny.
Wspominani byli:
Śp. Maria Tejchma
O pracy zawodowej oraz niektórych epizodach z życia rodzinnego swojej mamy opowiadały dzieci: syn Jacek i córka Agnieszka Boczkowska.
Śp. Bronisław Lew
Wybrane historie z życia: przebieg edukacji, poświęcenie pracy zawodowej oraz przeżycia rodzinne i zainteresowania taty przedstawiła córka Marta Lew-Szudy.
Śp. Jan Szpunar
Kazimierz Wyczarski scharakteryzował postać przyjaciela ze wspólnej działalności społecznej w Towarzystwie Przyjaciół Markowej. Do wspomnień dołączyła się żona Teresa oraz dzieci z rodzinami.
Śp. Stanisław Kielar
Syn Jan Kielar podzielił się wspomnieniami o tacie, podkreślając iż przyświecała ojcu myśl: mniej mówić ,więcej robić.
Śp. Jan Tejchma
Kilka ciepłych słów o Dziadku Janie powiedziała wnuczka Magdalena. Syn Tadeusz przedstawił wspomnienia o tułaczce wojennej, które ojciec spisał z niezwykłą dokładnością po upływie wielu lat.
Święto pieczonego ziemniaka w Skansenie
Tradycją Towarzystwa Przyjaciół Markowej stały się spotkania związane z pieczeniem ziemniaka. Tym roku w sobotę 30 września pieczenie ziemniaka zbiegło się z „wiechą” kończącą poważny etap prac przy chałupie Szylarów. Biesiada przy ognisku z wesołym śpiewem i przygrywającym na akordeonie Janem Kilianem dostarczyły zaproszonym gościom i członkom TPM wiele radości i satysfakcji z ukończonej pracy.
Chałupa Szylarów w Skansenie - „ przykryta ”.
Kilkoro to sporo - ta znana w Markowej sentencja potwierdziła się podczas prac związanych z położeniem dachówki na chałupie Szylarów. Dzięki przychylności niebios - słonecznej pogodzie, życzliwości Samorządu Gminnego - użyczeniu pracowników: Andrzeja Szpytmy, Grzegorza Łyszczarza, Łukasza Słupka, Tomasza Szpunara i Janusza Kuźniara zakończyliśmy w Towarzystwie Przyjaciół Markowej kolejny, bardzo istotny etap prac budowlanych. Przykryliśmy dachówką chałupę Szylarów. Dachówka jest z odzysku od państwa Antoniego i Alicji Homów, od Małgorzaty i Andrzeja Barów, Józefa i Danuty Flejszarów oraz od Barbary i Mariusz Lew. Darczyńcom – dziękuję bardzo. W imieniu własnym i całego Zarządu dziękuję członkom TPM oraz pracującym kolegom z Samorządu Gminy za zaangażowanie, poświęcenie czasu, sił i zdrowia w trosce o tworzenie naszej, rodzimej historii. Szczególne podziękowania składam dla : Edwarda Szpytmy, Józefa Szpytmy, Tadeusza Balawejdera, Kazimierza Tejchmy, Ryszarda Szpunara, Romana Kluza, Andrzeja Szlęka, Zbigniewa Bara, Stanisława Czado , Wiesława Fołty, Franciszka Balawejdera i Marcina Głąbia.
Prezes TPM
Maria Ryznar-Fołta
Postęp w pracach budowlanych przy chałupie
Mimo, iż pogoda nie sprzyja pracom budowlanym, to upór i zacięcie członków TPM w dążeniu do celu zwyciężają. Złożono północną część chałupy i stanął cały zrąb domu. W dniu 20 września 2017 r postawiono konstrukcję przysłupową i wysadzono krokwie na dach. Pracami kierują Edward Szpytma i Franciszek Balawejder – gospodarz Skansenu. Pomocą służą : Józef Szpytma, Marcin Głąb,Tadeusz Balawejder, Kazimierz Tejchma, Stanisław Czado, Tadeusz Tejchma i Tomasz Balawejder.
Józef Rejzer i Bogusław Szpytma posłużyli własnymi ciągnikami z podnośnikami dzięki czemu udało się dźwignąć płatwie i wznieść konstrukcję przysłupową chałupy.
W imieniu Zarządu TPM bardzo dziękuję członkom TPM za zaangażowanie, wysiłek i troskę
w tworzenie naszej , rodzimej historii.
Maria Ryznar-Fołta
Prezes TPM
Prace związane z rozbiórką chałupy po Szylarach celem przeniesienia jej do Muzeum –Zagrody Wsi Markowa.
W dniu 16 sierpnia 2017 rozpoczęliśmy prace przy rozbiórce chałupy po Szylarach. Dachówka z pokrycia dachu z uwagi na duży stopień zniszczenia nie nadaje się do powtórnego użycia. Poszczególne drewniane elementy chałupy Edward Szpytma (Mek) oznakował, aby ułatwić odtworzenie całości na działce w Skansenie. Zdemontowano słupy i płatwie. Po czym rozebrano południową część chałupy. Wszystkie elementy z rozbiórki przywieziono na plac budowy do Skansenu. Na tym zakończyła się część łatwiejsza prac związanych z przenosinami chałupy. Drewno z rozbiórki wymaga wielu uzupełnień- niestety wiek obiektu, aż 122 lata odcisnął się na kondycji budulca. Stwarza to nie małe problemy, ale dzięki zaangażowaniu i fachowości wielu osób prace posuwają się do przodu. Nad całością czuwa Edward Szpytma i Franciszek Balawejder- gospodarz obiektu. Zaangażowani są członkowie TPM : Józef Flejszar , Józef Rejzer, Tadeusz Balawejder, Zdzisław Buras , Krzysztof Fołta , Stanisław Czado i Marcin Głąb. Warto tu wspomnieć, że większość z nich pracuje społecznie. Do dnia dzisiejszego udało się odtworzyć południową cześć chałupy. 30 sierpnia rozbieramy północną część chałupy. Zapraszamy osoby chętne do pomocy, przyda się każda para rąk.
Prezes TPM – Maria Ryznar – Fołta
„Mondele” wpisują się jeszcze w krajobraz markowskich pól.
Budowa nowego obiektu w naszym Skansenie
W dniu 12 lipca 2017 roku wmurowaliśmy kamień węgielny pod chałupę Antoniego i Doroty Szylarów w obecności ich syna Eugeniusza. W chałupie tej w czasie II wojny światowej ukrywała się siedmioosobowa rodzina Weltzów. A była to Miriam - matka czwórki dzieci: Mońka, Abrahama, Reśki i Arona. Aron ukrywał się z żoną Shirley i synem Leonem. W tym czasie w chałupie Szylarów z rodzicami mieszkała ich piątka dzieci: Zofia, Helena, Eugeniusz, Franciszka i Janina. Historia tych rodzin wpisana jest w dzieje naszej wsi i zostanie utrwalona w Muzeum Zagrodzie Wsi-Markowa. Rozpoczęliśmy dzisiaj pierwszy etap budowy - wylano fundamenty na których stanie chałupa Szylarów.
Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego
Już po raz 43 w Łańcucie odbywają się Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego. Tradycją Towarzystwa Przyjaciół Markowej stały się pikniki przygotowywane w Skansenie dla wybitnych muzyków i pedagogów z kraju i zagranicy szkolących adeptów gry na skrzypcach , wiolonczeli, kontrabasie , gitarze i harfie. W tym roku 7 lipca gościliśmy 24 profesorów światowej muzyki. Dla tak znamienitych gości przygotowaliśmy stół wiejski z „ kiełbasą Markowską”, chlebem razowym pieczonym na nalepie ze smalcem i ogórkami kiszonymi oraz masło i ser z gospodarstwa rolnego. Imprezę uświetniła ludowa kapela z Markowej, w której śpiewali :Jan Kilian z Haliną Cwynar. W Kursach tych doskonali grę na skrzypcach u prof. Edwarda Zieńkowskiego Markowianka Sylwia Barcikowska. Sylwia gra w naszej kapeli.
XIV Dzień Otwartych Drzwi w Muzeum Zagrodzie -Wsi Markowa -2 lipca 2017 rok
W tym dniu w naszym Skansenie ożył duch dawnej Markowej. Uwijali się prezenterzy ginących zawodów aby jak najlepiej przekazać zwiedzającym obraz odległych, minionych lat i ciężkiej pracy na wsi. Ci, którzy przedstawiali ginące zawody to profesjonaliści, gdyż w przeszłości było to ich codzienne zajęcie.
Atrakcją tego wydarzenia była akcja gaśnicza Ochotniczej Straży Pożarnej przy użyciu "sikawki" wiezionej do pożaru na wozie konnym i udział strażaków śpieszących do pożaru z wiadrami na rowerach.
Tradycją wesel w Markowej są „ślabanty”- zainscenizowane przeszkody na drodze orszaków weselnych. Ślabanty urządza się gospodarzom wesela, Drużbie, Swaszce bądź Państwu Młodym. Za otworzenie ślabantu należą się szyszki weselne (małe drożdżówki z cukierkami) od Swaszki i butelka wódki od Drużby. Sowitość zapłaty zależy od: jakości ślabantu, hojności "zaślabantowanych" oraz od umiejętności przetargowych stron. 25 czerwca Gospodarz naszego skansenu Franciszek Balawejder żenił syna. Z uwagi na to wydarzenie Zarząd TPM urządził tradycyjny ślabant. Swaszka nie żałowała nam szyszek i Drużba też nie był skąpy. My bawiliśmy się dobrze przygotowując ślabant, goście mieli uciechę z widowiska i tradycji "stało się zadość". Parze Młodych: Joannie i Tomaszowi Balawejdrom składamy najserdeczniejsze życzenia, obfitości łask Bożych oraz pogodnego, wspólnego życia małżeńskiego.
Zarząd TPM
W dniu 11 czerwca 2017 roku w Kościele Parafialnym w Markowej odbył się ślub Zofii Sumara i Mateusza Szpytma. Po uroczystości zaślubin orszak weselny przemieścił się do „Malinowej Werandy ”. Przed wejściem do domu weselnego na Nowożeńców czekała przeszkoda. Towarzystwo Przyjaciół Markowej, w którym Pan Młody jest Wiceprezesem zorganizowało tradycyjny Ślabant. Goście mogli zobaczyć młócenie słomy cepami, mielenie zboża w żarnach, robienie masła oraz kręcenie powrozów. Mateusz wykazał się umiejętnością młócenia zboża cepami, czym zaskoczył wielu gości i uczestników ślabantu. W miłej i radosnej atmosferze złożyliśmy życzenia Młodej Parze. Ślabant wykupił Pan Młody, nie żałując kolegom wódki , a koleżankom słodkości.
Zaproszenie na Dzień Otwartych Drzwi w Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa.
Po raz 14 - ty w pierwszą niedzielę lipca Towarzystwo Przyjaciół Markowej zaprasza na pokaz ginących zawodów, degustacje potraw regionalnych, akcję gaśniczą OSP, konkursy i zabawy dla dzieci oraz zabawę taneczną. Informacje poniżej na plakacie.
Maria Ryznar-Fołta
W dniu 13 maja 2017 roku odbyły się ćwiczenia zgrywające w zakresie doskonalenia organizacji działań ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej, jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz podmiotów współdziałających podczas wystąpienia pożaru na terenie Skansenu Zagrody - Muzeum w Markowej.
Majówki przy Kapliczce w Skansenie
Tradycją w Markowej w maju są modlitewne spotkania sąsiedzkie i rodzinne przy kapliczkach tzw. „Majówki”. Zebrani śpiewem Litanii Loretańskiej i pieśniami ku czci Najświętszej Maryi Pannie- wysławiają Matkę Zbawiciela. Cześć Maryi oddają również członkowie Orkiestry dętej , którzy gromadzą się w małych grupkach i słychać dźwięki pieśni Maryjnych w różnych miejscach w Markowej. Niestety, zwyczaje te nie są popularne i zanikają. Aby zachować pamięć o tej formie czci okazywanej Najświętszej Maryi Pannie organizujemy w majowe piątki o godzinie 19.00 spotkania przy kapliczce w Skansenie. Wspólnie z Orkiestrą Dętą działającą przy CKGM i Zespołem Śpiewaczym śpiewamy pieśni Maryjne I Litanię Loretańską.
Wszystkich chętnych do takiej formy modlitwy – zapraszamy.
Maria Ryznar-Fołta – Prezes TPM
Pracowity początek sezonu w naszym Skansenie
Kapryśna, kwietniowa pogoda nie jest przeszkodą dla wycieczek szkolnych . Odwiedzają nas zorganizowane grupy oraz indywidualni turyści. Uwijają się przy oprowadzaniu grup nasi Stażyści i gospodarz Franciszek Balawejder.
Pomimo ruchu turystycznego prowadzimy prace porządkowe i remontowe. Przygotowaliśmy Zagrodę do nowego sezonu turystycznego. Druhowie z OSP Marek Cwynar i Adam Niemczak wycięli stare topole, które zagrażały naszym obiektom od strony północnej. Porządek po wycince zrobił Józef Flejszar z synami: Dominikiem i Jackiem przy udziale Franciszka Balawejdra oraz stażystów: Marcina Głąbia i Patrycji Flejszar.
Po zimie wymieniliśmy stare, zmurszałe ławki w Zagrodzie na nowe. Głównym motorem napędzającym prace remontowe jest Edward Szpytma, któremu pomagał gospodarz Franciszek Balawejder i Marcin Głąb.
Ławki pomagał malować Józef Szpytma.
Przygotowaliśmy elementy dębowe na ogrodzenie gminnej działki na której będzie się rozbudowywać Zagroda Muzeum- Wsi Markowa. Pocięto kloce dębowe. Pracowali przy cięciu i układaniu drewna : Edward Szpytma, Józek Rejzer, Franciszek Balawejder i Marcin Głąb.
Podłączyliśmy prąd do Dyżurki Przewodników i do Altany : Pracowali społecznie : Wiesław Bieniasz i Krzysztof Cyran.
Wykonaliśmy w Altanie instalację wodną . Pracę tę wykonali społecznie : Franciszek Rut i Tadeusz Balawejder.
